Nieuws

Planetenjager vindt maar liefst 32 nieuwe exoplaneten!

Geplaatst op 19-10-2009 om 20u59 door Stefan De Decker - 7595 keer gelezen
Nieuws

Met het HARPS instrument op ESO’s 3,6-meter telescoop in Chili zijn 32 nieuwe exoplaneten gevonden. Met de ontdekking heeft de High Accuracy Radial Velocity Planet Searcher (HARPS) zijn positie als belangrijkste exoplanetenjager verstevigd. Het aantal bekende lage-massa-exoplaneten is in één klap met 30% gestegen. De afgelopen vijf jaar heeft HARPS meer dan 75 van de in totaal 400 exoplaneten gespot die nu bekend zijn.

In totaal heeft HARPS de ontdekking van 74 exoplaneten op zijn naam staan, in 30 verschillende planeetsystemen. Juist dank zij de enorme precisie van de spectrograaf heeft de zoektocht naar kleine planeten, met het gewicht van enkele malen die van de aarde (superaardes of Neptunus-achtige planeten) een enorme stimulans gekregen. HARPS heeft de ontdekking mogelijk gemaakt van 24 van de 28 planeten die kleiner zijn dan 20 aardmassa’s.

Net zoals bij de eerder ontdekte superaardes, maken de nieuwe lage-massakandidaten deel uit van systemen waarin zich tot vijf planeten bevinden. Tussen de nieuwe exoplaneten zijn er 2 met 5 aarde massa’s en 2 met 6 aarde massa’s. De nieuwe resultaten suggereren dat 40% van de zonachtige sterren lage-massa-exoplaneten hebben. Dit betekent de deze planeten zeer veel voorkomen.

In 1999 nam ESO het initiatief tot de ontwikkeling van een hoge-resolutie, extreem precieze spectrograaf voor de 3,6 meter telescoop op La Silla in Chili. HARPS was al spoedig in staat om de schommelingen van sterren te meten door het detecteren van kleine veranderingen - van slechts 3,5 kilometer per uur - in de radiale snelheid van de ster. Zulke precisie is cruciaal om exoplaneten te kunnen ontdekken en deze methode, waarbij kleine veranderingen in de radiale snelheid van een ster gedetecteerd worden als deze lichtjes schommelt onder invloed van de zwaartekracht van een (onzichtbare) exoplaneet, is de beste methode in de zoektocht naar exoplaneten.

HARPS behaalde eerder al enkele primeurs: in 2004 de eerste superaarde, in 2006 het trio van Neptunus-achtige planeten, in 2007 Gliese 581d, de eerste superaarde in een leefbare zone van een kleine ster en in 2009 de lichtste exoplaneet ooit ontdekt bij een normale ster, Gliese 581e. Nog recenter vonden ze een mogelijk met lava bedekte wereld, met een dichtheid vergelijkbaar met die van de aarde (Corot-7). Corot-7 werd niet ontdekt door HARPs, maar danzij HARPs kon het gewicht van de planeet bepaald worden.

Enkele doelstellingen van het HARPS-consortium zijn het zoeken naar planeten bij zonachtige sterren, bij lage-massa dwergsterren en bij sterren met een lager metaalgehalte dan de zon. Het aantal ontdekte exoplaneten rond lage-massa sterren, de zogenoemde M-dwergen, is spectaculair toegenomen, inclusief een handvol superaardes en een klein aantal reuzenplaneten die de theorie over planeetvorming op de proef stellen. Door zich te richten op M-dwergen en gebruik te maken van de precisie van HARPS zijn de onderzoekers in staat geweest te zoeken naar exoplaneten met een massa en temperatuur van superaardes, soms zelfs dichtbij of binnen de bewoonbare zone rond de ster.

Het team vond drie kandidaat-exoplaneten bij metaalarme sterren. Men dacht dat dit soort sterren minder geschikt was voor planeetvorming, omdat planeten zich vormen in de metaalrijke schijf rond de jonge ster. Er zijn echter planeten van enkele Jupitermassa’s gevonden die draaien om metaalarme sterren.

astronomie sterrenkunde ruimtevaart nieuws
Een impressie van één van de door HARPS ontdekte exoplaneten, een planeet cirkelend om diens ster Gliese 667 C. De ster maakt deel uit van het drievoudige systeem Gliese 667.

Bron: ESO

Gerelateerde berichten

Lees ook: Catastrofale botsing tussen planeten
Lees ook: Bestaat onlangs ontdekte 'nieuwe Aarde' wel?
Lees ook: Vondst exoplaneten roept vragen op over ontstaan planeten
Lees ook: Exoplaneet onder de loep
Lees ook: Dampkring en schijngestalten exoplaneet gefotografeerd
Lees ook: Eerste COROT symposium van 2 tot 5 februari in Parijs

Bekijk alle berichten uit deze categorie.