Het verhaal van de sterren van Orion :: Nieuws

Het verhaal van de sterren van Orion

Geplaatst op 23-02-2012 om 20u00 door Bert Carrein - 11821 keer gelezen

De helderste en grootste van alle sterrenbeelden tijdens deze koude winternachten is Orion, de machtige, rechtopstaande jager die neerschijnt op de aarde.

Momenteel kun je Orion makkelijk zien bij helder weer als een stervormig patroon hoog in de zuidelijke hemel rond 8 uur 's avonds. Drie heldere sterren op één lijn in het midden van een heldere rechthoek sieren Orion's riem, dat in het noorden wijst op de clusters van de Hyaden en de Pleiaden van het sterrenbeeld Stier, en zuidwaarts op de zeer heldere Sirius. Boven en onder de gordel zie je ook nog twee andere heldere sterren: Rigel en Betelgeuze.

Rigel (linkerbeen van de jager) is een blauw-witte supperreus, een van de meest zelfdzame soorten sterren in onze Melkweg. Maar door hun enorme helderheid - tot 100.000 keer zo helder als onze zon - blijven ze opvallend schitteren over grote afstanden.

Rode superreuzen zoals Betelgeuze zijn daarentegen gigantisch opgeblazen bollen van koeler gas. Als een dergelijke ster de zon zou vervangen in het zonnestelsel, zou die verder kunnen reiken dan de baan van Mars.

Een ster op zijn hoogtepunt

Rigel is een van de meest intrinsiek lichtgevende en heetste van alle sterren. De ster bereikt de bloei van zijn leven en verkwist nu letterlijk zijn energie. Er is berekend dat de helderheid van Rigel ongeveer 57.000 die van de zon bedraagt. De ster bevindt zich op zo'n 773 lichtjaar van ons vandaan.

Betelgeuze is in schril contract met Rigel aan het eind van zijn carriëre. De ster bevindt zich 522 lichtjaar van ons maar, maar schijnt niet met een vast licht.

Betelgeuze is namelijk een 'pulserende' ster. Dat wil zeggen dat die krampachtig uitzet en ineenkrimpt met een diameter die varieert van 550 tot 920 keer die van onze zon. Maar het gebeurt zo onregelmatig dat niemand precies kan voorspellen wanneer de ster precies zal krimpen of uitzetten.

Sterren produceren hun energie die in hun kernen waterstof in helium te laten fuseren. Wanneer helium zich in de kern begint op te hopen, wordt meer en meer energie afgegeven en zwelt de ster op tot een rode reus of een rode superreus, zoals Betelgeuze. Dit is wat Rigel in een paar miljoen jaar ook te wachten staat.

In dergelijke sterren worden achtereenvolgens zwaardere element geproduceerd om de enorme druk in evenwicht te kunnen houden. Maar zodra de kern ijzer begint aan te maken, zijn de dagen van de ster geteld. De vorming van ijzer vergt namelijk meer energie dan dat het produceert.

Uiteindelijk zal de kern het enorme gewicht van de ster niet meer kunnen ondersteunen. De kern stort in en er ontstaat een catastrofale supernova explosie. Betelgeuze bevindt zich momenteel in deze laatste fase en het exploderen kan gebeuren in een tijdspanne van slecht een paar miljoen jaar.

astronomie sterrenkunde ruimtevaart nieuws

Kleurrijke sterren

Een van de plezieren aan sterrenkijken is de verschillende kleuren van de sterren aan de donkere hemel op te merken en daarvan te genieten. Al deze tinten bieden direct bewijs van hoe stellaire temperaturen variëren.

Betelgeuze en Rigel tonen een uitstekend kleurcontrast, maar we kunnen ook gemakkelijk andere kleuren vinden. Kijk maar naar de oranjeachtige Aldebaran en de gelige Pollux. Ook de topaalkeurige Arcturus, meestal beschouwd als een ster van de lente, stijgt deze week tussen 21 tot 21:30 uur om daarna te schitteren in het oost-noordoosten.

Zelfs als je deze kleuren kunt waarnemen, is de kleur meestal enkel herkenbaar voor de helderste sterren. Dit komt door het menselijke oog, en meer specifiek doordat de kleursensoren (kegeltjes) op het netvlies minder gevoelig zijn voor zwak licht. Bij zwak licht nemen de staafjes (lichtsensoren op het netvlies) het over. Daarom nemen we bij zwakke sterren enkel wit licht waar.

Als we die sterren echter bekijken met behulp van een verrekijker of een telescoop, wordt de helderheid versterkt en kunnen de kegeltjes op het netvlies toch de kleuren waarnemen.

Bron: http://www.space.com/14566-constellation-orion-rigel-betelgeuse-stars-skywatching.html