Europese sterrenkundigen hebben met behulp van de Very Large Telescope in Chili de ruimtelijke verdeling en bewegingen van duizenden verre sterrenstelsels in kaart gebracht (Nature, 31 januari). Met dit soort onderzoek hopen zij meer inzicht te krijgen in de uitdijing van het heelal en met name de versnelling daarvan. De ontdekking van de versnellende kosmische uitdijing, inmiddels alweer tien jaar geleden, kan twee dingen betekenen. Ofwel bestaat er inderdaad een mysterieuze kracht (de 'donkere energie'), die op kosmische schaal een afstotende werking heeft en de zwaartekracht tegenwerkt. Ofwel is de zwaartekrachtstheorie zoals we die nu kennen onvolledig. Tot nog toe kan op basis van waarnemingen geen keuze tussen beide opties worden gemaakt: ook het nieuwe onderzoek geeft nog niet echt uitsluitsel, maar de resultaten lijken in het voordeel van de donkere energie uit te vallen.
De sterrenkundigen hebben van 13.000 stelsels op afstanden tot 7 miljard lichtjaar het spectrum opgenomen. Bij zulke grote afstanden levert de kosmische roodverschuiving, die het gevolg is van de uitdijing van het heelal, verreweg de grootste bijdrage aan de waargenomen snelheden. Maar naast deze algemene vluchtbeweging vertonen stelsels ook kleine 'eigenbewegingen' die het gevolg zijn van hun onderlinge zwaartekrachtsaantrekkingen. Een gebied in de ruimte waar zich meer materie dan gemiddeld bevindt, zal stelsels in de omgeving sneller aantrekken dan een leger gebied. De eigenbewegingen die dat oplevert, veroorzaken een kleine, maar meetbare verstoringen in de ruimtelijke verdeling van de stelsels. En door de mate van verstoring te meten voor nabije en verre stelsels, kan onderzocht worden hoe het samenklonteringsproces van de materie zich in de loop van de miljarden jaren heeft ontwikkeld. Uit dat laatste kan dan weer worden afgeleid of, en in welke mate, de donkere energie daarbij een rol heeft gespeeld.
De foutenmarges in het recente onderzoek zijn nog groot, maar verwacht wordt dat door de spectra van nòg verder weg gelegen stelsels op te nemen, de twijfels over het bestaan van de donkere energie definitief kunnen worden weggenomen.
Bron: http://www.astro-event-group.be
Lees ook: "Tijdreizende deeltjes saboteren deeltjesversneller"
Lees ook: Verband tussen allereerste sterren en donkere materie
Lees ook: Deeltjesversneller van CERN is volledig hersteld
Lees ook: Moleculair mysterie in de ruimte
Lees ook: Het kalam kosmologisch argument
Lees ook: Relativiteitstheorie bevestigd met 10 000 keer grotere precisie
Voortaan kun je alle nieuwsberichten van desterren.net ook volgen op Twitter en Facebook!
Dit engelstalig magazine is een echte aanrader voor de ware astronomie-liefhebber!
Bestellen of meer info »