Nieuws

Geisers op saturnusmaan Enceladus eindelijk verklaard

Geplaatst op 24-02-2008 om 19u23 door Bert Carrein - 3222 keer gelezen
Nieuws

Een enorme water- en rookpluim wordt gewelddadig de ruimte in geschoten vanaf de zuidpool van Enceladus, de zesde maan van de planeet Saturnus. Deze uitbarsting intrigeert wetenschappers al vanaf ruimtesonde Cassini dramatische beelden van dit fenomeen verstuurde. De pluim uitgestoten door de ijzige korst van deze maan bevat stofdeeltjes en waterdamp. Onduidelijk was waarom deze stofdeeltjes zich trager voortbewegen in de pluim dan de waterdamp. Nu heeft Nikolai Brilliantov, fysicus aan de universiteit van Leicester, en collega's uit Duitsland eindelijk dit mysterieuze raadsel opgelost.

Enceladus draait in een baan om Saturnus in de 'E-ring'. Dit is een van de enige drie lichamen in buitenste delen van het zonnestelsel waar geisers van water en stof actief voorkomen. Meer zelfs, het is net als de Aarde, Mars en Europa - Jupiter's maan - de enigste plaats in het zonnestelsel waar astronomen het directe bewijs hebben voor de aanwezigheid van water. Deze pluim werd uitgestoten door een geiser-achtige, vulkanische uitbarsting uit diepe scheuren op de zuidpool van Enceladus. Sommige astronomen suggereren dat deze massa uiterst kleine deeltjes afkomstig van deze uitbarstingen de bron zijn van Saturnus' E-ring. Nochtans is de oorsprong van deze pluim en hoe deze in elkaar zit een mysterie gebleven.

astronomie sterrenkunde ruimtevaart nieuwsNu heeft Brilliantov, al samenwerkend met Juergen Schmidt, Frank Spahn (aan de universiteit van Potsdam) en Sascha Kempf (aan het Max Planck Instituut van kernfysica in Heidelberg en de Universiteit van Braunschweig, Duitsland) een nieuwe theorie ontwikkeld om deze massa aan stofdeeltjes - en waarom ze de ruimte werden ingeschoten - te verklaren. Eens de stofdeeltjes werden uitgeworpen, die in feite korrels zijn, zullen ze niet meer reageren met de waterdamp omdat deze te verdund is. Zo kan het water natuurlijk niet aan de basis liggen van de vertraging. In plaats daarvan stelt het team voor dat het verschil in snelheid al voorkomt onder het oppervlak van Enceladus, voor de uitbarsting.

De talrijke scheuren waardoor het materiaal ontsnapt aan de ijzige oppervlakte kan honderden meter diep zijn en zijn op sommige punten smaller langs hun lengte. Op deze plaatsen daalt de temperatuur en de druk drastisch, waardoor de damp zal condenseren in ijzige korrels: vandaar het mengsel van stofdeeltjes en waterdamp. De vereiste dichtheid van de waterdamp om de korrels aan de waargenomen snelheden te versnellen impliceert temperatuur waar vloeibaar water in evenwicht met ijs én waterdamp kan bestaan binnen de bevroren korst van de maan.

Deze eigenaardige toestanden zorgen ervoor dat de waterdamp zal losbarsten samen met de stofdeeltjes. Nochtans ondergaan deze deeltjes talloze frequente botsingen met het binnenste van de kanaalmuren waardoor wrijving ontstaat, wat eigenlijk aan de oorzaak ligt van de vertraging net voor de uitbarsting. Hoe groter het deeltje, hoe trager de snelheid bij het uitstoten ervan. Dit effect verklaart ook de structuur van de pluim en uiteindelijk ook de verdeling van de deeltjesgrootte van de E-ring van Saturnus.

Het bestaan van vloeibaar water is een eerste vereiste voor leven en, ook al is er waarschijnlijk geen leven op Enceladus, is dit nogmaals een plaats die wel van naderbij mag worden onderzocht.

Bron: hhttp://www.physorg.com/news122898790.html

Gerelateerde berichten

Lees ook: Vloeibaar water op saturnusmaan Enceladus
Lees ook: Wat gebeurt er met Saturnusmaan Enceladus?
Lees ook: Geisers op saturnusmaan Enceladus ontdekt
Lees ook: TV tip: The sky at night
Lees ook: Saturnusmaan Enceladus verrast astronomen
Lees ook: Enceladus best bewoonbare wereld na de Aarde?

Bekijk alle berichten uit deze categorie.

Home

Nieuws

Astronomie

Mediatheek