Gezocht: leven :: Nieuws :: desterren.net

Gezocht: leven

Geplaatst op 31-05-2008 om 17u03 door Bert Carrein - 2697 keer gelezen

Opgelucht applaus om 1:53 uur Belgische tijd in de missiekamer van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA in het Californische Pasadena. "Phoenix has landed", klonk het even tevoren. De Phoenix Mars Lander (PML) staat nu voortaan te boek als eerste ruimtevaartuig dat ooit in het Noordpoolgebied van Mars is geland.

De Phoenix past in het Mars-programma van NASA dat vaak wordt samengevat als: 'ga het water achterna'. Dát er water is in het Noordpoolgebied, hebben eerdere metingen uitgewezen met onder meer de Mars Odyssey Orbiter die rond de rode planeet cirkelt.

astronomie sterrenkunde ruimtevaart nieuws "Ik garandeer: er zit ijs onder het oppervlak", zei missieleider Peter Smith van de universiteit van Arizona vannacht. De sonde, die een halve meter diep kan graven, wordt dus misschien het eerste apparaat dat met dit Marswater in ijsvorm in aanraking komt.

De robotarm van het apparaat moet ook wat van het mengsel van stof, zand en ijs uit de Marsbodem opscheppen. Microscopische en elektrochemische analyseapparatuur gaat dat ter plekke bestuderen.

Uit de aanwezige mineralen en de korrelgrootte van de deeltjes hopen NASA-experts af te leiden of het ijs ooit vloeibaar is geweest. Vloeibaar water is een voorwaarde voor het ontstaan van leven. Maar eerst moest het team gisteren een zenuwslopende afdaling van negen minuten door de Marsatmosfeer afwachten. Het leek op een ‘hoorspel’ dat een kwartier eerder was uitgezonden: zo lang doen de radiosignalen van de sonde erover om de aarde te bereiken – met de Mars-orbiters Mars Odyssey en Mars Reconnaissance als tussenstation. Elke nieuwe succesvolle stap werd met opgelucht applaus begroet.

Na een reis van 675 miljoen kilometer in ongeveer tien maanden, had Phoenix in de loop van zondag al extra vaart gekregen door de zwaartekracht van Mars. Met ruim 20.000 kilometer per uur stortte het vaartuig zich in de Marsatmosfeer. Door de wrijving werd de lander, voorzien van hitteschild, ruim negentig procent afgeremd. De parachute vertraagde het vaartuig, dat intussen het hitteschild afstootte en zijn poten uitklapte, tot 200 kilometer per uur. Daarna zorgden de remraketten ervoor dat de sonde, de bodem aftastend met radar, met 8,6 kilometer per uur op de Marsbodem landde.

Kort daarna stopte het vaartuig met het versturen van radiosignalen om de batterijen te sparen. De spanning steeg. Toen twee uur later de eerste beelden op aarde arriveerden, was dat het bewijs dat de zonnepanelen succesvol waren uitgeklapt en functioneerden. De eerste beelden toonden een dor Martiaans poollandschap met een door ijs gevormd scheurenpatroon, zoals je dat ziet in de poolgebieden op aarde. De vrees dat het ruimteschip op een grote kei zou landen werd niet bewaarheid: Phoenix staat zo goed als vlak. Nu moet de apparatuur getest worden die gaat onderzoeken wat voor moois onder die oppervlakte ligt.

De Marsdiameter is 6.780 kilometer. Mars is daarmee ongeveer half zo groot als de aarde, en twee keer zo groot als de maan.

Vanaf de zon bezien is Mars de vierde planeet, en de eerstvolgende na de aarde. Mars staat ongeveer anderhalf keer verder van de zon dan onze aarde en een Marsjaar duurt 687 dagen.

astronomie sterrenkunde ruimtevaart nieuws De massa van Mars is ongeveer eentiende die van de aarde; de zwaartekracht is bijna drie keer zwakker dan bij ons. Het Marslandschap ziet eruit als een rotsige woestijn. Erop landen is niet eenvoudig gebleken: van elf eerdere pogingen mislukten er vijf, waaronder ook één van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA (de Beagle-lander in 2003, die ook de Marsbodem had moeten analyseren).

De landing van Phoenix op Mars, afgelopen nacht, was de eerste succesvolle landing met remraketten sinds de Amerikaanse Viking-sondes in 1976. De vorige poging, die van NASA’s Mars Polar Lander bij de zuidpool, ging in 1999 mis, vermoedelijk doordat remraketten te vroeg uitschakelden waardoor de sonde te pletter sloeg.

De marskarretjes Pathfinder, Spirit en Opportunity, landden met hulp van luchtkussens, maar daarvoor is de Phoenix (350 kilo) te zwaar.

Het ontwerp van Phoenix borduurt voort op de beoogde Mars Surveyor van NASA. Deze missie werd geannuleerd na het debacle met de Mars Polar Lander.

Het NASA-budget voor Phoenix was 420 miljoen dollar. Het weerstation werd betaald door het Canadese ruimtevaartbureau (37 miljoen dollar).