Nieuws

Wat is een komeet?

Geplaatst op 04-04-2009 om 16u58 door Bert Carrein - 9958 keer gelezen
Nieuws

In 1705 publiceerde Edmond Halley een catalogus met de banen van 24 kometen. Halley merkte op dat de kometen uit de jaren 1531, 1607, en 1682 opvallend gelijke banen hadden, en dat er ongeveer 76 jaar tussen opeenvolgende verschijningen lag. Hij suggereerde dat dit één en dezelfde komeet was en dat ze opnieuw zou verschijnen in het jaar 1758. Op kerstdag van dat jaar werd de komeet opnieuw gezien en 'de komeet van Halley' gedoopt, ter ere van de succesvolle voorspelling.

De komeet van Halley beweegt in een ellipsvormige baan rond de zon. De afstand tot de zon als ze deze het dichtst nadert is 0.59 AE (1 AE is de gemiddelde afstand van de aarde tot de zon, 149.7 miljoen kilometer). Dit punt ligt binnen de baan van de planeet Venus. Het verst gelegen punt in de baan van de komeet ligt op 35 AE. Dit is voorbij de baan van Neptunus. De laatste keer dat Halley de zon het dichtst naderde was in 1986. Een aantal ruimtevaartuigen zijn toen de komeet tot op zeer korte afstand genaderd en hebben ter plekke metingen gedaan en foto's genomen. Halley blijkt niet een erg rond object te zijn, maar is min of meer 'aardappelvormig' met een lengte van 16 kilometer en een maximale breedte van 8 kilometer.

Deze kern bestaat uit een waarschijnlijk poreus gesteente, opgevuld met waterijs, waarin gassen gevangen zitten. De kern kan niet vanaf de aarde worden gezien. Dit is zo voor elke komeet en komt omdat de kern is omringd door een wolk van gas en stof die we de coma noemen, en die een typische afmeting van 100,000 tot een miljoen kilometer heeft. Deze coma ontstaat pas als de komeet minder dan ongeveer 3 AE van de zon verwijdert is, waar zonlicht voldoende intens is om het waterijs te laten sublimeren. Het meest spectaculaire aan elke komeet is zijn staart.

Eigenlijk heeft een komeet twee staarten: één die bestaat uit stofdeeltjes, en één die bestaat uit een plasma van geladen deeltjes (ionen en electronen). De stofstaart is gelig van kleur omdat stofdeeltjes gemakkelijk zonlicht (geel van kleur) reflecteren. Ze heeft een typische lengte van 1 á 10 miljoen kilometer. De plasmastaart heeft een blauwige kleur, veroorzaakt door fluorescentie van positief geladen koolmonoxide ionen, wijst altijd direct weg van de zon, en kan een lengte van 10 tot 100 miljoen kilometer bereiken.

Kometen worden opgedeeld in kort-periodiek en lang-periodiek. De kort-periodieke kometen maken een omloop in minder dan 200 jaar (zoals bv. Halley) en zijn voornamelijk afkomstig uit de Kuiperbelt. De meeste kometen komen echter slechts één keer langs om daarna weer voor onbepaalde tijd te verdwijnen naar hún plaats van herkomst, de Oortwolk. Dit zijn de lang-periodieke kometen. Een voorbeeld uit deze groep is de uitzonderlijk grote komeet Hale-Bopp (met een kern van ongeveer 35 kilometer doorsnede), die in 1997 fantastisch mooi zichtbaar was.

De kort-periodieke kometen zullen niet voor eeuwig in het zonnestelsel hun baantjes blijven trekken. Sommige komen bijvoorbeeld te dicht bij een reuzenplaneet en worden óf het zonnestelsel uitgeslingerd (richting Oortwolk) óf slaan in op de planeet. Een spectaculair voorbeeld van dit laaste scenario is de inslag van komeet Shoemaker-Levy 9 op Jupiter in juli 1994. Andere kometen komen te dicht bij de zon en verdampen. Kometen die niet op één van deze manieren verdwijnen zullen na vele omlopen, als al het waterijs gesublimeerd is, uiteenvallen.

Het resterende komeetpuin kunnen we soms zien als een zwakke gloed aan de nachthemel, het zodiakaal licht. Soms, als de aarde op z'n weg door de ruimte door komeetpuin heenbeweegt, zien we dat als een meteorenregen. Mocht de komeet een rotsachtige kern hebben, dan blijft deze in tact, en wordt deze verder planetoïde genoemd. Men schat dat misschien wel de helft van alle planetoïden met banen die in de buurt van de aarde komen oorspronkelijk komeet geweest zijn.

astronomie sterrenkunde ruimtevaart nieuws
De komeet van Halley, gefotografeerd door vliegende Kuiper Observatorium in april 1986.

Bron: The Guidestar: http://www.astro-event-group.be

Gerelateerde berichten

Lees ook: Nieuw doel voor ex-kometenrammer
Lees ook: Komeet aan de ochtendhemel
Lees ook: Komeet onverwacht in uitbarsting
Lees ook: Komeet zoekgeraakt
Lees ook: Op zoek naar rotatiesnelheden van kometen
Lees ook: Waren kometen vroeger binnenin vloeibaar?

Bekijk alle berichten uit deze categorie.

Home

Nieuws

Astronomie

Mediatheek