desterren.net

Dit prachtige portret van een melkwegstelsel en een komeet werd op 30 december vastgelegd in de hemel boven Hoogeveen (Nederland). De gecombineerde reeks van 60 belichtingen van 60 seconden toont de lieflijk groene coma van komeet 8P/Tuttle nabij zijn voorspelde conjuctie met het Triangulumstelsel. Door de sterren in elk van de belichtingen op te ...
Lees meer »

Diffuus sterlicht en donkere nevels langs de zuidelijke Melkweg rijzen in een boog boven de horizon en strekken zich diagonaal door dit prachtige nachtlandschap. Het adembenemende mosaïek omspant maar liefst 100°, met het ruige terrein van Patagonië (Argentinië) op de voorgrond. Behalve het uitzicht van binnenuit op ons eigen Melkwegst...
Lees meer »

In veel spiraalstelsels loopt er een balk door hun centrum. Zelfs ons eigen Melkwegstelsel heeft naar alle waarschijnlijkheid een bescheiden centrale balk. NGC 1672, hierboven afgebeeld, is een balkspiraalstelsel met een prominente balk dat in spectaculair detail werd vastgelegd in deze pas vrijgegeven afbeelding, die werd gemaakt door de in een baan rond de...
Lees meer »

Deze prachtige groep van melkwegstelsels bevindt zich ver, heel ver weg — op zo'n 450 miljoen lichtjaar van planeet Aarde — en is gecatalogiseerd als cluster van melkwegstelsels Abell S0740. Deze haarscherpe Hubble opname, gedomineerd door het massieve centrale elliptische stelsel in de cluster (ESO 325-G004), toont een opmerkelijk assortime...
Lees meer »

Superzware zwarte gaten die tegen de hen omringende materieschijf in draaien, produceren sterkere straalstromen dan meedraaiende zwarte gaten. Dat blijkt uit onderzoek door sterrenkundigen van een aantal Amerikaanse instituten. De zwarte gaten in de kernen van sterrenstelsels bevatten vele miljoenen zonsmassa's aan materie. Het gas en stof dat zij ui...
Lees meer »

In deze spectaculaire nieuwe afbeelding van het nabije spiraalstelsel M 81, gemaakt met behulp van de Hubble Ruimtetelescoop, kan men individuele sterren onderscheiden. Deze prestatie is vergelijkbaar met die van Edwin Hubble, wiens historische opnamen met de Mt.Wilson 100-inch Hooker Telescoop in de jaren '20 het naburige melkwegstelsel M 31 oplosten i...
Lees meer »

Nieuwe beelden van de Europese satelliet Planck laten zien dat ons Melkwegstelsel doortrokken is van lange filamenten van koud stof en gas. Hoe deze draderige structuur is ontstaan, is nog niet helemaal duidelijk. Vermoedelijk worden het stof en gas door hete, jonge sterren uit het melkwegvlak weggeblazen, maar mogelijk spelen ook magnetische velden een rol ...
Lees meer »

Zuid-Koreaanse sterrenkundigen hebben het bestaan aangetoond van bolvormige sterrenhopen die tussen sterrenstelsels rondzwerven. Dat blijkt uit nauwkeurige analyse van opnamen van de zogeheten Virgocluster, een verzameling van duizenden sterrenstelsels op een afstand van 50 tot 60 miljoen lichtjaar. Tot op een afstand van 5 miljoen lichtjaar van het cent...
Lees meer »

Op afbeeldingen in zichtbaar licht kan men meer dan duizend melkwegstelsels vinden binnen een volume met een diameter van ongeveer 20 miljoen lichtjaar in de rijke Coma Cluster van Melkwegstelsels. Maar infrarode opnamen van de Coma Cluster werden onlangs gebruikt om nog eens duizenden toe te voegen aan deze stelseltelling in de vorm van tot nog toe onontdek...
Lees meer »

De Leidse sterrenkundige prof. dr. M. (Marijn) Franx is één van de vier Spinoza­premiewinnaars die NWO vandaag bekendmaakte. Franx is hoogleraar astronomie aan de Leidse Sterrewacht en onderzoekt de vorming en evolutie van sterrenstelsels. De Spinozapremie is onderscheiding in de wetenschap. Iedere laureaat ontvangt een subsidie van twe...
Lees meer »

Over het hart van de Virgo Cluster van Melkwegstelsels hangt een ketting van melkwegstelsels die bekend staat als Markarian's Ketting. Prominent in Markarian's Ketting zijn deze twee in gravitationele wisselwerking verkerende melkwegstelsels, NGC 4438 (links) en NGC 4435 — tesamen ook bekend als De Ogen. Op een afstand van ongeveer 50 mil...
Lees meer »

Middenin dit scherpe hemellandschap lijkt Centaurus A een fantastische warboel van oude gelige sterren, jonge blauwe sterclusters, en imposante donkere stofbanen. Dit eigenaardige elliptische stelsel, met een afmeting van meer dan 60.000 lichtjaar, lijkt het resultaat te zijn van een botsing van twee verder normale melkwegstelsels. Het overgebleven kosmi...
Lees meer »

Een internationaal team van sterrenkundigen heeft met de infraroodsatelliet Spitzer twee bijzondere quasars ontdekt. Anders dan bijna al hun soortgenoten zijn de beide verre objecten vrij van stof. Quasars zijn de heldere kernen van jonge sterrenstelsels, waar het in de begintijd van het heelal van wemelde. In zo'n kern schuilt een honderden miljoen...
Lees meer »

Grootse spiraalstelsels lijkt vaak alle eer toe te komen. Hun nieuwgeboren, heldere, blauwe sterclusters langs hun sierlijke, symmetrische spiraalarmen trekken gegarandeerd de aandacht. Maar kleine, onregelmatige stelsels vormen ook sterren — zoals NGC 4449, op een afstand van circa 12 miljoen lichtjaar. Om precies te zijn bewijst deze haarscherpe ...
Lees meer »

Britse wetenschappers hebben een methode ontwikkeld om computers het verschil te laten zien tussen het ene soort sterrenstelsel en het andere. De betrouwbaarheid ervan is verrassend groot. Er zijn miljarden sterrenstelsels in het heelal, in allerlei soorten en maten. Deze stelsels kunnen ruwweg in drie categorieën worden ingedeeld: elliptische, spir...
Lees meer »

De Grote Carinanevel (oftewel NGC 3372), een juweel aan de zuidelijke sterrenhemel, is met een afmeting van ruim 300 lichtjaar één van de grootste stervormingsgebieden van ons Melkwegstelsel. Net als de kleinere, noordelijker gelegen Orion Nevel is de Carinanevel makkelijk met het blote oog zichtbaar, hoewel hij met een afstand van 7...
Lees meer »

Net als voorgaande jaren heeft het Amerikaanse tijdschrift Science een top tien van belangrijke wetenschappelijke doorbraken samengesteld. Op de eerste plaats staat de ontdekking van de fossiele overblijfselen van Ardipithecus ramidus, een vroege voorouder van de mens. Maar ook drie sterrenkundige onderwerpen zijn hoog genoteerd. Het hoogst staat de dete...
Lees meer »

De reusachtige gasstroom die ons Melkwegstelsel verbindt met twee kleine naburige sterrenstelsels is veel langer en ouder dan tot nog toe werd aangenomen. Dat blijkt uit waarnemingen met de grote radiotelescoop in Green Bank (Virginia, VS). Het bestaan van deze zogeheten Magelhaense Stroom is al meer dan dertig jaar bekend. Maar tot nog toe zaten er ...
Lees meer »

Sterren, gas en stof strekken zich uit over meer dan 75.000 lichtjaar en vormen een kosmische verbinding tussen de twee melkwegstelsels die samen het eigenaardige paar vormen dat gecatalogiseerd staat als Arp 87. Deze verbinding is een sterke aanwijzing dat deze twee enorme stersystemen elkaar zó dicht zijn gepasseerd dat ze sterke getijdekrach...
Lees meer »

Dit scherpe, groothoek vergezicht door een telescoop onthult melkwegstelsels die voorbij de sterren nabij de noordgrens van het hoogvliegende sterrenbeeld Pegasus lijken te zijn uitgestrooid. Prominent rechtsboven is NGC 7331. Op een afstand van slechts 50 miljoen lichtjaar is dit grote spiraalstelsel één van de helderder stelsels di...
Lees meer »