Astronomie

De Melkweg

Geplaatst door Bert Carrein - Laatst gewijzigd op 27 augustus 2010

Ons eigen sterrenstelsel is de Melkweg, een familie van 100 miljard sterren die zijn vermengd met grote wolken gas en stof. Van grote afstand zou onze Melkweg er net zo uitzien als veel van de spiraalstelsels die we vanaf de Aarde kunnen waarnemen. De Melkweg ontstond zo'n 14 miljard jaar geleden uit een enorme, traag rondwentelende gasbol. De zwaartekracht trok het gas naar binnen, zodat de bol inzakte tot een dunne schijf met een uitstulping in het midden. In de kern ligt een zwart gat.

Een spiraalstelsel

Door de aanwezigheid van stof kunnen we de kern van de Melkweg niet zien. Maar radiogolven laten zich daar niet door weerhouden, en dus werd de Melkweg in kaart gebracht. De Melkweg blijkt er net zo uit te zien als andere grote spiraalstelsels, met een centrale uitstulping en gekromde armen met gaswolken en jonge sterren. Sommige sterren liggen in een denkbeeldige bolvorm (de halo) rond de Melkweg. Ze bevinden zich daar al sinds de Melkweg inzakte tot een schijf.

astronomie sterrenkunde ruimtevaart nieuws

Uit een centraal gebied met een doorsnee van minder dan 10 lichtjaar stromen radiogolven en warmte-energie weg met een kracht van 80 miljoen zonnen. De meeste energie komt uit een zone die niet groter is dan de baan van Jupiter rond de Zon. In die kern ligt een zwart gat met een miljoenen malen grotere massa dan onze Zon.

Veel aan de Melkweg is voor ons onwaarneembaar. De sterren bewegen alsof ze door iets worden aangetrokken. Ook lijkt zich rond de Melkweg veel onzichtbaar materiaal te vinden. Wat het is weet niemand. Op dit moment wordt dit 'donkere materie' genoemd.

Interstellair materiaal

Interstellair materiaal, wolken stof en gas, vormt de Paardenkopnevel (foto hieronder) en zijn omgeving. De 'paardenkop' bestaat vooral uit zand- en roetachtige deeltjes en hoort bij een veel grotere wolk. Het rode en blauwe licht achter de paardenkop komt van gloeiende gassen.

astronomie sterrenkunde ruimtevaart nieuws

De Melkweg van buitenaf

De Melkweg ziet eruit als eens pannenkoek met een uitstulping in het midden. Daaruit ontspringen spiraalarmen van gas, stof en jonge sterren. De Melkweg bevat miljarden sterren, die in de kern dichter op elkaar zitten dan in de armen. De Zon ligt iets verder dan halverwege van de kern aan de rand van de schijf. De Melkweg roteert: de Zon doet 220 miljoen jaar over één omwenteling.

In een zijaanzicht van de Melkweg zou je de centrale uitstulping en de schijf met de er doorheen lopende stoflaag kunnen zien. In een bolvormig halo rond de Melkweg liggen zo'n 200 sterrenhopen. Deze hopen bevatten de oudste sterren van de Melkweg. Uit hun positie blijkt dat de Melkweg eens bolvormig was.

astronomie sterrenkunde ruimtevaart nieuwsDe kern van de Melkweg aan de nachthemel

Bij de kern van de Melkweg, in de richting van het sterrenbeeld de Boogschutter, zie je een grotere concentratie sterren dan op enig ander punt aan de hemel. De donkerder gebieden met minder sterren zijn wolken donker stof, die het licht van de sterren erachter tegenhouden.

Feiten over de Melkweg

  • Afmetingen van de Melkweg:
    100 000 lichtjaar in doorsnee
  • Afstand van de Zon tot de kern van de Melkweg:
    28 000 lichtjaar
  • Dikte van de schijf:
    1000 lichtjaar
  • Centrale uitstulping:
    10 000 lichtjaar dik; 15 000 lichtjaar in doorsnee
  • Aantal sterren:
    100 miljard
  • Duur van de baan van de Zon rond de Melkweg-kern:
    220 miljoen jaar

De Zon »
Inhoud
« Sterrenstelsels & melkwegstelsels

Home

Nieuws

Astronomie

Mediatheek